Wanneer en waarom een UX designer inschakelen?
11 jul 2016
UX designers worden steeds vaker ingeschakeld om websites en apps voor bezoekers duidelijk en makkelijk bruikbaar te maken. Toch is de inhoud en impact van UX design niet voor iedereen helder. In dit blog leg ik uit wat een UX designer precies doet en wat het verschil is met een ‘gewone’ websiteontwerper.
UX staat voor User Experience, ofwel ‘gebruikerservaring’. Een gebruiker is een persoon die gebruik maakt van jouw website, app, webshop of (digitaal) product. De positieve, negatieve of neutrale ervaring die deze gebruiker hiermee heeft kleurt zijn gebruikerservaring in.
UX designers zorgen voor duidelijke websites die makkelijk bruikbaar zijn. Dit levert tevreden gebruikers op. Een UX designer is gespecialiseerd in het ontwerpen van waardevolle gebruikerservaringen. Gebruikersonderzoek speelt daarbij een grote rol. Door helder te krijgen wat gebruikers willen, wat ze verwarrend vinden en wat ze missen kun je de gebruiksvriendelijkheid en de bruikbaarheid naar een hoger niveau tillen.
UX design heeft van oorsprong niet uitsluitend betrekking op websites en apps, maar kan ook worden toegepast op het design van fysieke producten of apparaten. Eigenlijk alles waar een persoon een taak wil uitvoeren met behulp van een apparaat, gebruiksvoorwerp of technologie.
Beeld: Amelie Mourichon @Unsplash
Er zijn flinke verschillen tussen een UX designer en een webdesigner, digital designer of website-ontwerper. Waar een ontwerper uit de laatste groep zich vooral focust op het maken van een mooi design, heeft een UX designer een breder takenpakket. Hij is onderzoeker, prototype-ontwikkelaar, gebruikerstester, interactie-ontwerper en interface designer. Bovendien heeft hij niet zelden verstand van de businesscontext waarbinnen digitale middelen worden ontwikkeld.
Onderzoeken en begrijpen waarom mensen een digitaal product of website gebruiken is een ander niveau van UX dan inzien waarom een bepaalde webpagina onduidelijk is. Beide type inzichten helpen om een gewild en goed bruikbaar product of website te lanceren en in stand te houden. En het voegt zeker iets toe als UX designers kaas hebben gegeten van marketingmethodieken als customer journey, persona’s en customer experience maps. (Wil je weten hoe UX zich verhoudt tot marketing? Lees dan dit blog).
Het maken van een mooi design kán dus onderdeel zijn van het takenpakket van de UX designer, maar dat hoeft niet. Dit type design – ook wel visual design of UI design genoemd – kan de UX’er ook overdragen aan een gespecialiseerde UI (User Interface) designer.
Waar een website-ontwerper vaak zal worden afgerekend op de look & feel, wordt een UX designer beoordeeld op het verbeteren van de gebruikerservaring. Iets dat vaak prima uit data kan worden afgeleid. Een betere bruikbaarheid van de website, toename van de online omzet, meer online aanvragen of een hogere kwaliteit van het websitebezoek (engagement) zijn heel goed terug te vinden in bijvoorbeeld de webstatistieken van Google Analytics.
Een UX designer zorgt voor duidelijke en goed bruikbare websites, apps en digitale producten met als doel om de gebruikerservaring te optimaliseren. Maar welke stappen maakt een UX’er hiervoor en welke taken voert hij uit?
UX is een proces van definiëren uitgangspunten, onderzoeken van aannames, UI design, implementatie UI design (bouw), evaluatie en optimalisatie (zie afbeelding). Wat opvalt, is dat het UX proces een herhalend patroon kent. Een van de meest wezenlijke kenmerken van UX is dan ook dat het een (leer)proces is en geen eindresultaat. Tijdens elke fase onderzoekt de UX’er of de aannames stroken met gedrag en behoeftes van gebruikers. En waar nodig stuurt hij het proces bij.
Na lancering van de website of app zal de UX’er websitedata raadplegen en A/B-tests en andere vormen van onderzoek doen. Dit om te analyseren of de gebruikerservaring verbeterd is en nog verder geoptimaliseerd kan worden. (Online) marketing zal zich meer bezig houden met het vaststellen van de business goals. Data en gebruikersfeedback vormen de basis om telkens opnieuw website-onderdelen tegen het licht te houden met het doel om de gebruikerservaring te optimaliseren.
Nog een belangrijk aspect aan UX design is teamwork. Een UX’er komt alleen tot excellente resultaten in nauwe samenwerking met andere specialisten zoals UI designers, webdevelopers, growth hackers, online marketingexperts, UX copywriters, productowners, enzovoort.
Je gebruikers een optimale ervaring bieden zou niet iets moeten zijn dat alleen bij grote projecten wordt ingezet. Want ook bij bijvoorbeeld een nieuwe website voor een MKB-bedrijf is het belangrijk dat deze goeie resultaten genereert. UX design is een essentieel onderdeel daarin. Het vergt alleen een andere manier van denken van opdrachtgevers. Met name om design opnieuw te definiëren. Niet als louter iets ‘moois’ maken maar als het oplossen van de (online) problemen en uitdagingen van je gebruikers waarbij de mooie verpakking slechts 1 aspect is.
Toegegeven; er is een zekere investeringsdrempel om een freelance UX designer in te schakelen, maar ook bij kleinere budgetten biedt UX meerwaarde: je weet voor wie je je website ontwikkelt en wat jouw gebruikers nodig hebben om hun taken succesvol uit te voeren op jouw website. En UX design is geen hogere wiskunde. Als je je er in verdiept dan zul je ervaren dat je tot op zekere hoogte zelf ook met de UX van je website aan de slag kunt.
Elk bedrijf/organisatie heeft baat bij een gebruiksvriendelijke en gewilde website of app. Maar de mate waarin die voordelen zich uitbetalen hangt wel af van het type website. Als users deze gebruiken om taken uit te voeren en daarbij veel online handelingen (interacties) moeten verrichten zullen ze meer profijt hebben van goed UX design dan op marketingwebsites, die hoofdzakelijk in het leven geroepen zijn om te informeren en te overtuigen. Denk hierbij aan het verschil tussen de Google Maps applicatie en een willekeurige informatieve website van een middelgroot bedrijf. De ‘schade’ van een slechte gebruikerservaring is bij Google Maps veel groter dan bij de informatieve website, met name omdat gebruikers zoveel handelingen moeten uitvoeren en bij het uitvoeren daarvan continu gehinderd worden.
Over het algemeen zullen opdrachtgevers die een groot (zakelijk) belang hebben bij een goede website, webshop of app, relatief meer voordeel behalen bij de inzet van een UX designer.
Wil je je verder verdiepen in wat UX designers doen, dan is dit nog wel een aardig artikel; de definitie van gebruikerservaring volgens Norman Nielsen Group. Dit instituut heeft geen fancy uitstraling maar is op het gebied van UX design kennis en onderzoek een autoriteit.
PS: Heb je een vraag over hetgeen je hier gelezen hebt (of een andere UX vraag)? Laat het me weten door me een e-mail te sturen.
In dit artikel verken ik grondig hoe je een freelance UX designer kunt vinden die perfect past bij jouw project en organisatie. Ik bespreek waar je op moet letten, wat je kunt verwachten en hoe je de samenwerking het beste kunt aanpakken.
Laatst ging ik op gesprek bij een potentiële opdrachtgever waar niet voldoende draagvlak was om als UX designer mijn werk te doen. Hierbij een kort verslag van mijn ervaring.