Verbeter de gebruikerservaring van je website met UX en UI
Wil je de gebruikerservaring van je website verbeteren? Om daar zelf mee aan de slag te gaan hoef je geen expert te zijn. Gebruik UX en UI om tot een gebruiksvriendelijker en aantrekkelijkere website te komen. In deze blog vertel ik je hoe je dit kunt doen.
Wat is gebruikerservaring?
Gebruikerservaring is een begrip dat vaak toegepast wordt op websites en apps. Het betekent zoveel als de mate van gebruiksvriendelijkheid waarmee bezoekers hun taken kunnen uitvoeren in jouw website (of app, webshop, enz.). Een ander aspect aan gebruikerservaring is de aantrekkelijkheid van jouw digitale product of website. User experience design – ook wel afgekort tot UX design – is het vakgebied dat als doel heeft om de gebruikerservaring te bestuderen en te optimaliseren. UX design is de optimale blauwdruk van je website, gezien vanuit het perspectief van je gebruikers. UI design is de grafische uitwerking hiervan, de vertaling in vormen, kleuren, typografie, beelden en andere visuele elementen.
Gebruikerservaring, zelf aan de slag met UX
UX design is geen hogere wiskunde. En het verbeteren van de duidelijkheid, het gebruiksgemak en de waarde van je website voor gebruikers is dat ook niet. Hoewel je natuurlijk een UX design specialist kunt inhuren, zijn er ook best een aantal dingen waarmee je zelf aan de slag kunt. De voordelen van (een deel) zelf doen zijn evident; je leert ervan en je bespaart geld. En mocht je uiteindelijk toch een UX specialist willen inhuren dan ben je een betere gesprekspartner en kun je beter samenwerken.
Beeld: Robin Worrell
Gebruikerservaring stappenplan
1. Realiseer je allereerst dat jij zelf niet (meer) in staat bent om de gebruikerservaring van je website te beoordelen
Je bent namelijk veel te goed ingevoerd in je eigen website en product. Naast dat dit je veel expertise oplevert, zorgt het ook voor een bepaalde blindheid. Je zult namelijk nooit meer de frisse blik hebben die het gros van jouw websitebezoekers hebben. Veel van je gebruikers zullen voor het eerst op je website komen, of deze incidenteel bezoeken. Dit niveau van (niet)ervaring heb je nodig om de gebruikerservaring uit te meten. Jijzelf bent teveel een expert en daarom is jouw perceptie voor dit doel niet bruikbaar. Neemt overigens niet weg dat je zelf best aannames mag maken over wat er mis is aan je website. Deze aannames kun je dan gebruiken om te testen.
2. Gebruik de gebruikerservaring van anderen om een goed beeld te krijgen van de bruikbaarheid en aantrekkelijk van je website, app of software
Logische consequentie van stap 1 is dat je met een aantal mensen jouw website gaat testen. Dit doe je met een gebruikersonderzoek, ook wel usability testing genoemd. Belangrijk is dat deze personen zeer weinig of nog geen ervaring hebben met jouw website of product en dat ze tot jouw doelgroep behoren.
3. Maak een lijstje met de belangrijkste taken die gebruikers op jouw website uitvoeren
Niet alles hoeft getest te worden, focus je op de dingen die voor je gebruikers en voor je business het belangrijkste zijn. Je kunt in Google Analytics vrij makkelijk zien welke toptaken er zijn. Toptaken zijn vanuit gebruikersperspectief de belangrijkste redenen om je website te bezoeken. Meestal gaat het samen met de taken die voor jouw business belangrijk zijn, maar vergeet niet om jouw zakelijke belangen er ook bij te betrekken.
4. Voer 5 keer een gebruikerstest uit
Dit doe je telkens met één respondent en volgens hetzelfde testscenario. Vraag je respondent om een aantal taken in je website uit te voeren. Jijzelf geeft instructies en legt in stilte vast wat er gebeurt. Als je het lastig vindt om tegelijkertijd de test te leiden, te observeren en notities te maken kun je er een collega bij betrekken die bijvoorbeeld de aantekeningen maakt.
5. Blijf neutraal tijdens het afnemen van de test
Stel open vragen, vermijd sturende vragen en opmerkingen, onderdruk je eventuele neiging om mensen te helpen of dingen uit te leggen. Probeer zo goed mogelijk een realistische situatie na te bootsen waarbij de respondent er ‘in z’n eentje’ voor staat als hij/zijn jouw website gebruikt. Registreer wat er gebeurt, blijf alert op verwarring en oponthoud in de uitvoering van taken. Vraag door om inzicht te krijgen als zich zo’n situatie voor doet.
6. Stel de rode draad vast in je bevindingen
Als je 5 van dit soort tests hebt uitgevoerd heb je een goed beeld van de knelpunten. Vaak zie je dat meerdere respondenten op hetzelfde punt vastlopen of verward raken, dat is een zgn. rode draad. Stel de belangrijkste inzichten vast en deel deze met je team.
7. Maak een actieplan om de knelpunten weg te nemen
Maak hierbij een kosten/baten afweging. Voer quick wins – makkelijke aanpassingen die relatief veel opleveren – snel door en plaats complexere optimalisaties eventueel op de roadmap voor de iets langere termijn. Betrek je webbouwer/webdesigner bij de plannen en test eventueel een aantal ideeën voor verbeteringen nog een keer met een beperkt aantal personen.
Zelf aan de slag met UI design
Om zelf je website te ontwerpen moet je wel enig creatief talent hebben en daarnaast ook met programma’s als Figma en Sketch kunnen werken. Mocht je niet al te hoge eisen stellen aan maatwerk dan zijn er tegenwoordig veel online platforms waar je tegen lage kosten, zonder programmeer- en designskills, je eigen website bij elkaar kunt klikken.
Wil je wel zelf aan de slag met het ontwerp van je website begin dan heb ik wat tips voor je;
1. Start met de inhoud, niet met de buitenkant
Het is verleidelijk om je blind te staren op fancy websites. Maar de beste designs ontstaan vanuit de inhoud. Welk probleem ga je voor je gebruikers oplossen en met welke producten? Voor wie ga je dat doen? En wat is je verhaal?
2. Maak je ideeën tastbaar
Als je weet wat je wilt gaan communiceren en op welke wijze je je gebruikers online wilt helpen, ga het dan snel uitwerken in schetsen. Je kunt dit gewoon op papier doen of je kunt digitale schetsen maken met een programma als Balsamiq. De webpagina’s die je hiermee vorm geeft hebben een prettige schetsmatige look & feel en dat werkt in dit stadium erg goed. Grote meerwaarde van zelf creëren en designs concretiseren is dat je tijdens dit proces het vraagstuk steeds beter in de vingers krijgt en ook weer op nieuwe ideeën komt.
3. Vraag om feedback op je designs
Als je je website hebt uitgewerkt in schetsen betrek er dan anderen bij. Bijvoorbeeld om te onderzoeken of het duidelijk is, of om input te krijgen met nieuwe ideeën.
4. Maak een UI design voor je website
Als je het leuk vindt om zelf te ontwerpen dan kan ik je het gratis programma Figma aanraden om het visual design voor je website uit te werken. Figma is in enkele jaren tijd uitgegroeid tot de standaard in UI design en werkt online vanuit de browser. Laat je inspireren door andere websites, maar houdt in de basis wel vast aan je eigen schetsen. Bestudeer de opbouw en de manier waarop je als gebruiker ondersteund wordt in het uitvoeren van je taken. Heel veel gebruikerinteracties worden volgens een vast patroon afgehandeld. Het is goed om creatief te zijn bij het design van je website maar de wijze waarop gebruikers door websites heen klikken om hun acties uit te kunnen voeren moet voorspelbaar zijn en kun je dus het beste baseren op wat gangbaar is. Vergeet niet om de webbouwer al in een vroeg stadium bij je designs te betrekken, hij/zij zal ook de nodige tips en aanwijzingen hebben. Een optimale gebruikerservaring op jouw website en/of webshop is tegenwoordig echt onmisbaar.